Każdy z nas z pewnością nie raz był świadkiem zmiany, jaka zachodzi w głosie dorosłego człowieka podczas rozmowy z niemowlakiem. Głos ten zaczyna być znacząco wyższy niż zazwyczaj. Ponadto zwalnia przy konstruowaniu zdań, a każde słowo staje się niezwykle melodyjne i nienaturalnie zaintonowane. Ten typ mowy używanej przy kontakcie z najmłodszymi dziećmi to tzw. baby talk. Nawet najwięksi jego przeciwnicy sami, często nieświadomie, zaczynają mówić podobnie do swoich dzieci.
Jak się okazuje, zmiana ta, zupełnie dla nas naturalna, pomaga niemowlętom w nauce języka. I nie tylko -również wspomaga ich rozwój na wczesnym etapie ich życia.
Fale dźwięku
Mowa dorosłego człowieka dla niemowląt to nieustanna fala zalewających je dźwięków, nieregularnie oddzielonych od siebie pauzami. Początkowo również bez jakiegokolwiek znaczenia. Dorosły człowiek usłyszane dźwięki potrafi ułożyć w sylaby, słowa, a wreszcie całe zdania. Jednak nawet dorośli, którzy po raz pierwszy w życiu słyszą nowy język, pochodzący z odległej części świata, nie potrafią rozróżnić poszczególnych jego słów, a nawet wskazać, które sylaby tworzą które słowa.
Podobnie sprawa wygląda u niemowląt. Małe dzieci początkowo nie rozróżniają konkretnych słów czy zdań. Słysząc mowę, w pierwszej kolejności postrzegają jej rytm i sposób intonacji. Rozróżniają też zmiany wysokości dźwięków, zmiany w głośności poszczególnych sylab i rytm przyporządkowany wypowiadanym zdaniom.
Początek nauki
Nauka mowy rozpoczyna się już w trzecim trymestrze ciąży-wówczas uszy dziecka stają się dostatecznie rozwinięte, by usłyszeć mowę matki. Ta jednak dociera do ich ośrodka słuchu niewyraźnie, bowiem otoczone są płynami owodniowymi, które uniemożliwiają rozpoznanie poszczególnych dźwięków. Nie przeszkadza im to jednak w rozróżnieniu rytmu, tembru głosu i intonacji mowy matki.
Dlatego też to głos i język używany przez matkę niemowlęta preferują najbardziej, jako że rozpoznają je jako pierwsze. Co ciekawe, już nawet w czwartym dniu swojego życia, niemowlę potrafi odróżnić język swojej matki od innego języka obcego.
Baby talk w praktyce
Nowonarodzone dzieci potrafią rozpoznać swój rodzimy język. Jest on jednak dla nich małoznaczącym strumieniem dźwięku. I tutaj z pomocą mogą przyjść rodzice. Naukowcy odkryli, że małe dzieci wolą słuchać mowy o wysokich tonach i z przesadnie akcentowanymi słowami. To przede wszystkim rodzice powinni zadbać o to, by uczynić mowę atrakcyjną dla ucha małego dziecka. Podobną funkcję spełniają kolorowe książki dla najmłodszych, z dużymi i wyraźnymi obrazkami oraz zróżnicowaną fakturą. Mają one za zadanie przyciągnąć uwagę dziecka na dłużej.
Tak też działa baby talk– niemowlęta preferują słuchanie bezpośrednio do nich skierowanych wyraźnych, głośnych, powolnie wypowiadanych dźwięków. To przykuwa ich uwagę i pozwala im łatwiej rozróżnić poszczególne sylaby i słowa, co przekłada się później na ich zdolność nauczenia się językowych reguł.
Nie tylko jednak wysokość i sposób wypowiadania słów pozwala niemowlętom na poznawanie rodzimego języka. W tym pomagają im również odpowiednio skonstruowane zdania i powtarzalność używanych słów. Małe dzieci słyszą często „Gdzie jest mama? Gdzie jest tata?”. Używanie ważnego słowa na końcu zdania czy pytania na dłużej pozostaje w pamięci dziecka i zwiększa szansę na jego zapamiętanie. Natomiast jednymi z pierwszych słów jakie uczą się małe dzieci, są „mama” czy „tata”, bowiem są one najczęściej powtarzanymi przez opiekunów. Podobnie wygląda kwestia z dźwiękami, których używamy podwójnie, jak „hał-hał”, czy „brum-brum”–to typowe struktury, które pomagają w nauce języka u dzieci.
Budowa relacji z dzieckiem
Naukowcy odkryli, że niemowlęta, których rodzice używali baby-talk, w wieku dwóch lat nauczyły się prawie trzykrotnie więcej słów od swoich rówieśników.
Nie bójmy się więc brzmieć nieco komicznie i przesadnie w relacji z najmłodszymi. Wszystkie chwile poświęcone na gaworzeniu z niemowlętami pozwolą nam zbliżyć się, poznać ich emocje i budować z nimi relację od pierwszych dni życia. Co więcej, pozwolą również małym dzieciom łatwiej oswoić się z językiem mówionym. To zaś stworzy podstawy do nauki języka na późniejszym etapie rozwoju.